How to Electricity Works.
විදුලිය වැඩ කරන්නේ කෙසේද. මෙම ලිපියෙන් විදුලිය ක්‍රියා කරන ආකාරය පිලිබදව ඇති මූලික සංකල්පය ඉගෙන ගන්නෙමු.
විදුලිය පිලිබදව කතාකරිමට පෙර පරමාණුව ගැන කතාකිරීම ඉතා වැදගත් වේ. මොකද සියලුම ද්‍රව්‍ය වල තැනුම් ඒකකය පරමාණුව වීමයි.
අපි පරමාණු, ඉලෙක්ට්‍රෝන, ප්‍රෝටෝන, නියුට්‍රෝන ආවරණය කර පසුව සන්නායක සහ පරිවාරක, වයර් සහ කේබල්, පරිපථ, වෝල්ට් සහ වෝල්ටීයතාව, ධාරා සහ ඇම්පියර්, ප්‍රතිරෝධක, ප්‍රතිරෝධය සහ ඕම්, ප්‍රේරණය සහ ප්‍රේරක, ට්‍රාන්ස්ෆෝමර්, ධාරිත්‍රක ගැන කරන්නෙමු.
Atoms
පරමාණුවක මධ්‍යයේ න්‍යෂ්ටිය(Nucleus) ඇත, මෙහි නියුට්‍රෝන(Intron) සහ ප්‍රෝටෝන(Protons) ලෙස හඳුන්වන අංශු දෙකක් ඇත. නියුට්‍රෝනයට විද්‍යුත් ආරෝපණයක් නොමැති නමුත් ප්‍රෝටෝනයට ධන විද්‍යුත් ආරෝපණයක් ඇත.
න්‍යෂ්ටිය වටේ ඇත්තේ ඉලෙක්ට්‍රෝන ලෙස හඳුන්වන වෙනත් අංශු විශේෂයකි. මෙම අංශු නෂ්ටිය වටා ඇති විවිද ස්තර වල බ්‍රමණය වෙමින් පවතී. මෙම අංශු ඍන අරෝපනයකින් යුක්ත වේ. ඉලෙක්ට්‍රෝන අපගේ ග්‍රහලෝකය වටා කක්ෂගත වන චන්ද්‍රිකා මෙන් බොහෝ දුර මෙම මාර්ගවල ගමන් කරයි, ඉලෙක්ට්‍රෝන ආලෝකයේ වේගයෙන් ගමන් කරයි.
පරමාණු ඔවුන්ගේ ඉලෙක්ට්‍රෝන තදින් අල්ලාගෙන සිටින නමුත් සමහර ද්‍රව්‍ය ඒවායේ ඉලෙක්ට්‍රෝන අනෙක් ඒවාට වඩා තදින් අල්ලා ගනී. පිටත කක්ෂීය කවචය Valance shell ලෙස හඳුන්වන අතර මෙම කවචයේ සමහර ද්‍රව්‍ය වෙනත් පරමාණු වෙත පාවිය හැකි ලිහිල්ව බැඳුනු ඉලෙක්ට්‍රෝන ඇත.මෙම electrons නිදහස් electrons ලෙස හදුන්වයි
Conductors and Insulators
ඉලෙක්ට්‍රෝන නිදහසේ ගමන්කළ හැකි ද්‍රව්‍ය “සන්නායක” ලෙස හඳුන්වයි එනම් ඒවාට විදුලිය සන්නයනය කළ හැකි ය. බොහෝ ලෝහ සන්නායක වේ. නිදහස් ඉලෙක්ට්‍රෝන නොමැති පරමාණු පරිවාරක ලෙස හැඳින්වේ, වීදුරු, රබර් වැනි ද්‍රව්‍ය මෙයට හොඳ උදාහරණ වේ.
විදුලිය ආරක්ෂිතව භාවිතා කිරීම සඳහා අපට සන්නායක සහ පරිවාරක ඒකාබද්ධ කළ හැකිය. මෙය සිදු කරනු ලබන්නේ පරිවාරකයක් සමඟ සන්නායකය වට කිරීමෙනි, එහි ඉලෙක්ට්‍රෝන ගලා යාමට ඉඩ සලසයි, කේබල් සහ වයර් නිර්මාණය කරන්නේ මේ ආකාරයට වේ .
Wire and Cables
අපි තඹ කේබල් පෙත්තක් ඇතුළත බැලුවහොත් පරමාණුවල නිදහස් ඉලෙක්ට්‍රෝන එක් පරමාණුවකින් තවත් පරමාණුවකට ගමන් කරන ආකාරය අපට පෙනෙනු ඇත, කෙසේ වෙතත් මෙය අහඹු ලෙස ඕනෑම දිශාවකට සිදු වේ.
කේබල් පෙත්ත පසුව බැටරියක් වැනි බල ප්‍රභවයකට සංවෘත පරිපථයක සම්බන්ධ කර ඇත්නම්, වෝල්ටීයතාවයෙන් නිදහස් ඉලෙක්ට්‍රෝන චලනය වීමට බල කරන අතර එමඟින් ඒවා සියල්ලම එකම දිශාවට ගලා යාමට හේතු වනු ඇත.
